•
چاه ارت به حفر چاله های عمیق در ته زمین می گویند که در داخل آن یک سیم مسی بر روی صفحه ای جوش داده می شود. صفحه را برای تماس بیشتر با خاک درون چاه ارت می گذارند و اطراف آن را از مواد بنتونیت پوشانده و سیم مسی را به بیرون چاه ارت کشانده و آن را به تابلوی تست باکس خواهند برد و به تمامی دستگاه های الکترونیک متصل می کنیم. البته مداری که تولید می کنیم باید پتانسیلی نداشته باشد و مقاومت مدار الکترونیکی نیز باید خیلی پایین باشد. از روش های تولید مدارهای اینچنینی، استفاده از چاه ارت است.
سیستم earth ارت
سیستم earth ارت به معنی زمین و به سیستم اتصال زمین می گویند. برای جلوگیری از برق گرفتگی باید هر جریان الکتریکی به زمین اتصال پیدا کند و به این عمل سیستم ارت یا چاه ارت می گویند. سیستم ارت در زمان اتصالی در مدار یا نشت جریان، از انسان و دستگاه‌ها محافظت می‌نماید. هدف از اجرای چاه ارت برای این است که هریک از سیم های فاز یا نول به بدنه دستگاه اگر اتصالی کرد یا مدار الکتریکی دچار نشتی جریان شد بتوانیم این نشتی را توسط سیم ارت به زمین انتقال دهیم و از برق گرفتگی و خرابی دستگاه ها جلوگیری نماییم. گاهی مشاهده می شود که اشتباها بدن مصرف کننده های خانگی را به لوله های آهنی آب یا گاز یا حتی به اسکلت
ساختما ن اتصال می دهند که بسیار خطرناک و کشنده می باشد. در زمان اتصال کامل سیم های فاز به سیم ارت، فیوز مربوط به آن فاز عمل نموده و جریان را قطع می کند و زمانی که اتصال کامل سیم نول به سیم ارت اگر مدار ارتینگ دارای فیوز محافظ جان (FI ) باشد، این فیوز از 30 میلی آمپر نشتی جریان به بالا را قطع می کند و باعث قطع کامل جریان فاز و نول می شود.
امروزه از سیستم ارتینگ در موارد زیادی در ساختمان ها و مکان های مختلف که برق دارند استفاده می شود و حتی در سیستم های مخابراتی و تلگراف نیز برای جلوگیری از نویز در شبکه بسیار استفاده می شود و همچنین در سیستم های انتقال برق که حتما و ضروری است که از سیستم ارت استفاده شود. در زمان های قدیم سیستم ارت یا اتصال به زمین عملا استفاده ای نمی شد و بخاطر همین برق گرفتگی و صدمه های ناشی از آن بسیار زیاد و جبران ناپذیر بود. بخاطر همین علت اصلی اجرای سیستم ارتینگ برای جلوگیری از برق گرفتگی و خطرهای آن است. اولین بار نیز در کشور انگلیس از این سیستم استفاده و بسیار فراگیر شد. چاه ارت باید به صورت اصولی حفر شود و سیم ارت نیز در آن قرار گیرد تا در مواقع اتصالی خطری کسی را تهدید نکند.
تصویر 1
یک مدار الکتریکی به دلایل زیر به زمین اتصال داده می شود:
- برای حفظ امنیت و حفاظت از مدارهای پرقدرت و از بین رفتن عایق هادی
- برای جلوگیری از افزایش ولتاژ میان مدار و زمین
- برای مسیر بازگشت جریان به منبع
- برای جلوگیری از افزایش الکتریسیته ساکن در مواد قابل آتش گرفته شده یا تعمیرات تجهیزات الکترونیکی
مزایای استفاده از سیستم ارتینگ
- حفاظت و ایمنی نیروی انسانی
- حفاظت و ایمنی وسایل و تجهیزات الکتریکی و الکترونیکی
- حذف ولتاژ اضافی
- جلوگیری از ایجاد ولتاژ تماسی
- جلوگیری از ایجاد ولتاژهای ناخواسته و حذف اثرات صاعقه
سیم ارت
علت های اجرای چاه ارت
اتصال زمین (حفاظتی) و اتصال زمین (الکتریکی) می باشد. در سیستم اتصال زمین حفاظتی برای حفظ ایمنی فرد در زمان کار کردن با دستگاه های الکتریکی و ایمن نمودن خود دستگاه می باشد.
مثلا در منزل شما وسایل الکتریکی نظیر یخچال دچار نشتی برق است و شما با دست زدن به آن ممکن است دچار برق گرفتگی شوید و جریان برق از بدن شما رد شود و از پا خارج شود که در اینگونه موارد ایمنی فرد دچار اختلال می شود و حتما باید آن سیستم ارت برایش تعبیه شود تا هم خود فرد و هم دستگاه دچار مشکل نشوند. در سیستم اتصال زمین الکتریکی که برای صحیح کار نمودن دستگاه های الکتریکی می باشد. مثلا یک مرکز ستاره ترانسفورماتور و ژنراتور در پست و نیروگاه باید اتصال به زمین شود. ?وگرنه از سیم ارت هیچ وقت نمی توان به عنوان برگشت استفاده نمود. برای همین منظور نیاز به سیستم اتصال به زمین ارت داریم تا به دستگاه های مان آسیبی وارد نشود
روشهای اجرای ارت (زمین حفاظتی)
برای اجرای ارت و سیستم حفاظتی دو روش وجود دارد که در ادامه به معرفی آن و موارد استفاده آنها می پردازیم.
1- روش زمین عمقی
شما در این روش که یک روش معمولی است از چاه برای اجرای ارت استفاده می کنید.
2- زمین سطحی:
سیستم ارت سطح زمین که برای منطقه های که قابلیت حفاری عمیق ندارد یا در عمق بسیار کم اجرا می شود.
از روش سطحی در مکان های زیر استفاده می کنیم:
ـ فضای لازم و امکان حفاری در اطراف سایت وجود داشته باشد.
ـ ارتفاع از سطح دریا پایین باشد مانند شهرهای شمالی و جنوبی کشور
ـ پستی و بلندی محوطه سایت کم باشد.
ـ فاصله بین دکل و سایت زیاد باشد.
با توجه به مزایای روش سطحی اجرای ارت به این روش ارجحیت دارد.
سیم ارت
علت استفاده از چاه ارت یا سیستم ارت:
- حفاظت از سلامت و جان افراد
- حفاظت از وسایل و تجهیزات
- برای جلوگیری از تماس مستقیم با بدن انسان
- حذف ولتاژهای بی مورد و اضافی
- جلوگیری از ولتاژهای ناخواسته و صاعقه
چاه ارت نام دیگر آن سیستم اتصال به زمین می باشد. برای ساخت سیستم اتصال به زمین نیاز به چاه ارت و سیم ارت می باشد. وظیفه اصلی سیستم ارت این است که جریان های الکتریکی که باعث خطرات و صدمات خواهد شد را به زمین منتقل می کند. در واقع شما تمامی دستگاه های برقی ، مخابراتی را به زمین متصل می کنید تا به سیستم شما آسیبی وارد نشود. برای اینکه نشتی جریانات الکتریسیته و مدارها باعث برق گرفتگی نشوند باید چنین سیستم را تعریف کنیم و در صنعت برقبسیار از آن استفاده می شود. حتما باید دقت کنید تا اتصال به درستی انجام شود و حتما عملیات تست را بعد فرایند کار انجام دهید تا بعدا عواقب ناگواری نداشته باشد.
نکته مهم در حفر چاه:
برای حفر چاه باید شرایط مختلف سنجیده شود مثلا چاه باید با عمق مناسب حفر شده و در مکان عالی ایجاد گردد، یک عمق با اندازه 50 سانت از چاه تا پای دکل برای ایجاد مسیر سیم چاه ارت تا برقگیر روی دکل ایجاد گردد.